Partnerperspectief, Rouwkost

Rouwkost: over dóórgaan en waarmee dan

3 dec, 2018  

Na een ongemakkelijke stilte zegt hij: ‘Je moet op een gegeven moment wel dóórgaan’. Van binnen vlamt een vertrouwde ergernis weer op. Ja bedankt, denk ik bij mezelf. Waarmee precies? En hoe dan? Maar die verwijtende vragen stel ik niet hardop. In plaats daarvan roer ik zwijgend in m’n cappuccino en knik ik instemmend.

In de ruim elf maanden sinds Anna’s overlijden ben ik zeker evenzoveel malen aan dit blog begonnen. Sinds het blog waarin ik afgelopen maart de lancering van hoestie.nu aankondigde, voelde ik de druk toenemen om iets te schrijven. En niet alleen de druk: ook de behoefte. Het was een vreemde vorm van writer’s block: geen wit scherm met een ongeduldig knipperende cursor maar onsamenhangende stukken tekst die het steeds nèt niet waren. Ze sloegen de plank mis. Ze waren te analytisch. Of juist te persoonlijk.

Ik stelde mezelf deadlines op betekenisvolle dagen: eerst moest het blog een half jaar na Anna’s afscheid klaar zijn. Toen dat niet lukte: op onze trouwdag. En daarna: op mijn verjaardag. Maar ik kwam niet verder dan schaven aan zinnen die ik eerder schreef en geërgerd mijn laptop dichtklappen. Waarom lukte het me niet meer?

Luchtbel

Het antwoord kwam, zoals zo vaak, toen ik eigenlijk over iets anders aan het nadenken was: over het advies om ‘dóór te gaan’. Om precies te zijn: toen ik later die avond niet kon slapen en de opmerking aan het herkauwen was. Hij bedoelde het vast goed maar de opmerking riep allerlei moeilijke vragen bij me op.

Ik bén toch al aan het doorgaan?

Of doe ik het misschien verkeerd?

Wat bedoelde hij er nou precies mee?

Waarméé moet ik dan doorgaan?

Die laatste vraag maakte iets bij me los. Een dilemma dat zich verborgen had gehouden in de donkere diepten van mijn geest schoot als een ontsnapte luchtbel omhoog naar de oppervlakte van mijn bewustzijn.

Moet ik eigenlijk wel doorgaan met bloggen?

Ineens realiseerde ik me waarom mijn blog maar niet had willen lukken. Die dieper liggende vraag – of ik überhaupt nog blogs wilde schrijven – had mijn pogingen gefrustreerd en moest éérst beantwoord worden. Maar dat antwoord lag niet voor de hand.

Aan de ene kant: deze website was Anna’s initiatief en Anna is er niet meer. Ze heeft hier geschreven wat ze wilde schrijven, gedeeld wat ze wilde delen. In de moeilijke weken voorafgaand aan haar overlijden zei ze weleens: ‘Als mensen straks willen weten wat belangrijk voor mij was, dan moeten ze mijn blogs maar lezen’. Die blogs zijn háár woorden, háár dilemma’s en háár ideeën. Haar eigen zuurverdiende inzichten. Kan ik daar nog iets aan toevoegen?

Ik ben – voor zover ik weet – niet ziek en dus kan ik niet schrijven vanuit dat perspectief: ik ben geen lotgenoot voor Anna’s lotgenoten. Misschien is het daarom tijd om haar pagina te laten voor wat ‘ie is. Ik zou ‘m dan natuurlijk wel in de lucht houden, zodat de nalatenschap van mijn lieve schat haar lotgenoten ook in de toekomst nog kan helpen.

Perspectief

Maar aan de andere kant: hoestie.nl gaat niet over Anna. Het gaat eigenlijk niet eens over ziekte. Het gaat over communicatiebarrières tussen mensen. Over hoe aannames zorgen voor afstand. Over contact met naasten in geval van leed. Ik kan niet spreken vanuit het perspectief van een patiënt maar wél vanuit dat van partner en nabestaande. En, net als ziekte, gaat ook rouw gepaard met aannames die open contact in de weg staan – en dat gaat twee kanten op.

Ik bedacht me bijvoorbeeld dat ik de laatste maanden feestjes heb bijgewoond waar bijna iedereen van Anna’s overlijden wist, maar niemand vroeg hoe het met me ging. Op zulke avonden vroeg ik me af waarom. Misschien was het gemakkelijker om het onderwerp – of mij – te vermijden. Misschien wilden ze de sfeer niet verpesten. Of misschien interesseerde het hen gewoon niet.

Aannames.

En neem nou mijn overpeinzingen over de goedbedoelde adviezen om ‘door te gaan’. Misschien bedoelden ze dat ik door moet gaan met wat ik deed voordat Anna ziek werd of zelfs voordat ik haar ontmoette – alsof het allemaal nooit is gebeurd. Misschien probeerden ze te polsen of ze alweer aansluiting konden vinden – of het moment al aangebroken was om weer over gewone dingen te praten.  Misschien bedoelden ze wel: zoek een baan en een nieuwe levenspartner. Of misschien wisten ze niets te zeggen en vulden ze zo gewoon de stilte op.

Nog meer aannames.

Ik herinnerde me iets dat Anna vaak zei: ‘Wanneer je met de vinger wijst, wijzen er drie terug naar jezelf’. Ik had op die feestjes natuurlijk ook zélf het contact op kunnen zoeken. Ik had kunnen vragen hoe het met hén gaat. En wanneer iemand me weer eens adviseerde om door te gaan, had ik kunnen vragen wat ze daar eigenlijk mee bedoelden. Of had ik kunnen delen wat het met me doet wanneer ze dat zeggen. Zoals Anna dat deed. Anna wilde mensen helpen om gelijkwaardigheid te herstellen, om beslissingen te nemen op basis van liefde in plaats van angst, en om sympathie om te buigen naar empathie.

Nee, dat wilden we allebei.

Plotseling stond het als een paal boven water dat ik wil doorgaan met dit blog – met de reis die ik sámen met Anna ben begonnen.

Onder het kopje partnerperspectief blijf ik schrijven over de onderbelichte rol van de partners. En onder het nieuwe kopje rouwkost ga ik vanaf nu schrijven over nabestaan. Maar altijd met een link naar communicatie, want hoestie.nl wordt geen blog over partners of rouw, net zomin als het een blog over kanker was. Het wordt geen blog over mij, net zomin als het een blog over Anna was. Het is en blijft een blog over hoe aannames zorgen voor afstand tussen mensen, en over hoe we die een beetje kunnen verkleinen.

Dáármee ga ik door.

Gaan jullie mee?

Bram Door:

, , ,




13 Responses

  1. Marloes schreef:

    Ja ik ga mee! Fijne blog! Goed om te lezen.

  2. Suus schreef:

    Ja Bram, ook ik ga mee. Nu 4 jaar na het plotselinge overlijden van Patrick heb ik alle soorten rouwkost voorbij zien komen. Doorgaan is je eigenweg hierin vinden. Jij wordt deel van Anna en Anna van jou. Je gaat alleen verder maar op een ander level altijd samen. Het duurde bij mij een flinke tijd voordat ik dat kon omarmen.
    Mensen weten met rouw net zo min raad als met ziekte.
    En zelf heb je vaak in het begin de kracht of het nut nog niet gevonden om er iets mee te doen.
    De “ik begrijp dat je dit goed bedoelt maar hoor je nu zelf eigenlijk wel wat je zegt” zin kwam bij mij pas na maanden. Mensen zijn ook vaak blij als je zelf het penibele onderwerp een kleurtje geeft…
    Hoestie???
    Succes met bloggen en met alle rouwkost!

    • Marlieke schreef:

      Mooi, Bram. Je raakt me. En laat me reflecteren.
      Ik hoop je snel tegen te komen en te kunnen vragen hoe het met je gaat.

  3. Je nichtje Manon schreef:

    Ik ga heel graag mee!
    Goed dat je ‘doorgaat’.
    Want je doet het toch maar mooi.. en vergeet je niet onderweg ook trots op jezelf te zijn? ❤️ Dat verdien je..

  4. Mariëlle schreef:

    Ik ga ook mee!

  5. Lenn schreef:

    Mooie start bram. En prachtig annawaardige term: rouwkost.
    Ik ga je lezen!

  6. Karlan schreef:

    Mooi Bram! Ik denk dat jij ook zeker wat toe te voegen hebt aan het onderwerp van communicatie. Ik vind het mooi dat je zo eerlijk bent in wat bepaalde vragen met je doen, en over de aannames die je daarbij maakt. “Doorgaan”: Misschien bedoelen mensen daarmee dat je je rouw niet je leven moet laten verpesten? Dat je op zoek moet gaan naar (nieuwe) doelen? Ik weet het ook niet zo goed, ik vind doorgaan ook moeilijk (maar dan doorgaan na kanker). Doorgaan impliceert ook een stukje loslaten, een stukje ‘laten zijn’ in plaats van vastklampen. Maargoed, dat is dan de mooie kant van doorgaan. Het kan ook ‘wegstoppen’ betekenen, ‘net doen alsof het niet belangrijk is/was’. Het zijn een soort ongeschreven regels over omgaan met het leven. Ik zou zeggen van: doe het vooral op je eigen manier.

  7. Hera schreef:

    Ik ga ook mee Bram en blijf je graag volgen. Op het gebied van communicatie valt er nog heel veel te winnen in onze samenleving. En ja, aannames…. als we daar eens mee zouden beginnen om die los te laten.

  8. Evelien schreef:

    Ja! Mooi verwoord

  9. Anneke schreef:

    Natuurlijk ga ik mee. ❤️

  10. Brechtje schreef:

    Wat fijn dat je “doorgaat” met het brengen van blogs over communicatie en afstand. Poeh… wat is dát een item! In alles… op zowel persoonlijk als zakelijk vlak.
    Bij ziekte en afscheid en zéker ook de tijd erna ligt het extra gevoelig en is het extra moeilijk om contact als “vanzelf” te laten verlopen.
    Het is prachtig dat Anna daar “noodzakelijkerwijs” en “spelenderwijs” mee aan de slag gegaan is, wat niet wegneemt dat het “probleem” er nu niet meer is. Het is ogenschijnlijk geen drempel meer… de drempel is wat makkelijker te nemen…
    Wat een bijzonder onderwerp. Het treft iedereen, iedereen heeft ermee te maken en tóch is het zóó ontzettend moeilijk. Moeilijk om je eerlijk te uiten naar de ander en toch trouw te blijven aan jezelf en de ander geen pijn te doen met uitspraken waar je misschien niet goed genoeg over nadenkt of niet bij stilstaat dat ze misschien pijnlijk zijn.
    In communicatie ontstaan de meeste misverstanden, maar ook de mooiste verhalen. Flinterdun soms.
    Prachtig dat je hiermee “doorgaat”… Fijn dat je dat doet voor ons, voor Anna, met ons en met Anna haar prachtige inzichten…
    Ik volg je graag.
    Dikke kus ❤

  11. Lindsay schreef:

    Sterk en mooi verwoord, Bram! En ik snap dat je getwijfeld hebt over doorgaan met deze blog, maar je bericht laat alleen maar zien wat een gemis het zou zijn als je dat niet gedaan zou hebben. Ik denk dat mensen – ikzelf incluis – vaak ook niet durven vragen hoe het gaat, bang zijn dat jij (of iemand in je positie) nu echt even niet zit te wachten op die vraag, omdat je die vraag waarschijnlijk al veel te vaak krijgt, of omdat je misschien nu net even een keer ergens anders aan dacht, of… Redenen genoeg. Maar ja, dan besluit ik op voorhand voor je wat jouw reactie op mijn vraag zou zijn, en dat is eigenlijk ook maar vreemd.

  12. Jolande schreef:

    Ja mooie blog. Goede rouwkost!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.